Mokradła to jedne z najbardziej wartościowych ekosystemów na naszej planecie, których funkcje są nieocenione zarówno w skali lokalnej, jak i globalnej. Obszary wodno-błotne – obejmujące torfowiska, bagna, łąki zalewowe, a także lasy– pełnią kluczową rolę w utrzymaniu równowagi ekologicznej.

Te ekosystemy charakteryzują się wyjątkową zdolnością do zatrzymywania wody, pełniąc rolę naturalnych "gąbek", które wchłaniają wodę w okresach obfitych opadów i powoli ją oddają w czasie suszy. Taki mechanizm retencji wody nabiera szczególnego znaczenia w obliczu zmian klimatycznych, które prowadzą do coraz bardziej nierównomiernych opadów.

Kluczowe funkcje mokradeł

1. Oczyszczanie wód

    Mokradła są często nazywane „naturalnymi oczyszczalniami wód”. Ze względu na swoje unikalne właściwości, pomagają w usuwaniu zanieczyszczeń z wód, takich jak azot, fosfor, a także inne biogeny, które mogą prowadzić do eutrofizacji wód. Roślinność wodna i mikroorganizmy żyjące w mokradłach pełnią rolę naturalnych filtrów, pochłaniając szkodliwe substancje i zatrzymując je w osadach torfowych. Działając w ten sposób, mokradła poprawiają jakość wód gruntowych oraz powierzchniowych, co ma kluczowe znaczenie dla zdrowia ekosystemów wodnych.

2. Retencja wody

    Mokradła pełnią nieocenioną rolę w retencji wody, stabilizując odpływ wód powierzchniowych i zmniejszając ryzyko powodzi. Tereny te absorbują nadmiar wody podczas ulewnych deszczy i uwalniają ją powoli, gdy poziom wód w rzekach i jeziorach jest niski. Dzięki tej funkcji mokradła pomagają w utrzymaniu stabilnego poziomu wód w całym regionie, a także zmniejszają ryzyko suszy. W kontekście globalnych zmian klimatycznych, mokradła są więc niezwykle ważnym elementem zarządzania wodami.

3. Rola w ochronie bioróżnorodności

    Mokradła są miejscami o ogromnej wartości przyrodniczej. Stanowią siedlisko dla wielu wyspecjalizowanych gatunków roślin i zwierząt, które są w pełni zależne od tych ekosystemów. W Polsce większość ostoi ptaków wodnych, płazów, ryb, a także wielu gatunków roślin, znajduje się w mokradłach. Gatunki te wymagają specyficznych warunków wodno-błotnych, które mogą znaleźć tylko w takich środowiskach. Tereny wodno-błotne pełnią również funkcję korytarzy ekologicznych, umożliwiając migrację zwierząt i wspierając wymianę genetyczną między różnymi populacjami. W ten sposób mokradła pomagają w zachowaniu ciągłości ekosystemów oraz stabilności populacji dzikich zwierząt.

4. Rola w łagodzeniu zmian klimatycznych

    Mokradła mają także wpływ na redukcję gazów cieplarnianych, ponieważ działają jako naturalne magazyny węgla. Żywe torfowiska gromadzą węgiel w postaci torfu, który zatrzymuje go w glebie przez setki, a nawet tysiące lat. Dzięki temu zmniejsza się ilość dwutlenku węgla w atmosferze, co pomaga w walce ze zmianami klimatycznymi. Niestety, kiedy torfowiska są odwodnione lub degradują, uwalniają zgromadzony węgiel, co przyczynia się do wzrostu emisji gazów cieplarnianych.

Dlaczego warto chronić mokradła?

Mokradła to ekosystemy o wyjątkowej wartości przyrodniczej i ekologicznej, które pełnią istotną rolę w zarządzaniu wodami, ochronie bioróżnorodności oraz łagodzeniu zmian klimatycznych. Ich degradacja ma poważne konsekwencje, nie tylko dla lokalnych ekosystemów, ale również dla zdrowia ludzi i całej planety.

W ramach naszego projektu, związanego z modernizacją wieży widokowej na użytku ekologicznym Zapadliska pokopalniane II, dążymy do ochrony mokradeł, ale także do ich edukacyjnej promocji. Dzięki dofinansowaniu z WFOŚiGW w Zielonej Górze, będziemy szerzyć wiedzę na temat wartości mokradeł, ich funkcji oraz sposobów ich ochrony.